Termal Konfor Nedir?

Termal konfor, bir kişinin çevresel koşullardan memnuniyet duyduğu sıcaklık, nem, hava akımı ve radyant sıcaklık gibi parametrelerin dengede olduğu bir durumdur. Özellikle sanayi ve iş yerlerinde çalışanların rahat bir ortamda çalışmaları, iş güvenliği ve verimlilik açısından büyük önem taşır. ISO-7730 standardı, termal konforun değerlendirilmesinde kullanılan başlıca rehberlerden biridir ve termal konforu etkileyen fiziksel faktörlerin ölçülmesi gerektiğini vurgular.

PMV ve PPD Nedir?

PMV (Predicted Mean Vote), bir grup insanın bir ortamda hissettiği ortalama termal konforu tahmin eden bir modeldir. PPD (Predicted Percentage of Dissatisfied) ise belirli bir ortamda termal olarak rahatsız olan kişilerin yüzdesini ifade eder. Bu iki değer, iş yerlerindeki termal konforun değerlendirilmesinde kritik bir rol oynar. ISO-7730 standardına göre, PMV ve PPD değerleri iş yerlerinde çalışanların termal konforunu optimum seviyede tutmak için izlenmelidir. Eğer PPD değeri %10'un üzerindeyse, bu ortamda çalışanların rahatsız olma olasılığı yüksektir ve önlemler alınmalıdır.

Termal Konfor Değeri Olarak Neler Ölçülmeli?

Termal konforu belirlemek için birçok farklı parametre ölçülmelidir. Bu ölçümler, çalışanın çevresel koşullara nasıl tepki vereceğini anlamak ve ortamın güvenli olup olmadığını değerlendirmek için gereklidir. İş yerlerinde termal konforu sağlamak için ölçülmesi gereken başlıca değerler şunlardır:

• Hava Sıcaklığı: Ortamın genel sıcaklık seviyesi, termal konforun en temel bileşenlerinden biridir.
• Nem Oranı: Havanın ne kadar nemli olduğu, terleme yoluyla vücut ısısının düzenlenmesini etkiler.
• Hava Hızı: Havadaki hareketin derecesi, ısının vücuttan nasıl uzaklaştırıldığını etkiler.
• Radyant Sıcaklık: Çevredeki yüzeylerin yaydığı ısının, çalışanların hissettiği termal konfor üzerindeki etkisi büyüktür.
• Giysi Yalıtımı: Çalışanların giydiği giysilerin termal yalıtım seviyeleri de termal konfor hesaplamalarında dikkate alınmalıdır.
• Metabolik Isı Üretimi: Yapılan işin zorluğu ve fiziksel aktivite seviyesine bağlı olarak üretilen ısı miktarıdır.

Termal Konfor Ölçümünün Önemi

Termal konfor ölçümü, sadece çalışanların rahatlığı için değil, aynı zamanda iş sağlığı ve güvenliği açısından da kritiktir. Yüksek veya düşük sıcaklıklara uzun süre maruz kalmak, çalışanların konsantrasyonunu ve iş performansını olumsuz etkileyebilir. Isı stresi ise ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, termal konfor ölçüm cihazları kullanılarak ortam sıcaklığı, nem seviyesi, hava hızı gibi parametrelerin düzenli olarak izlenmesi gereklidir.

Isı Stresi ve İş Güvenliği

Sanayi sektöründe çalışanlar, özellikle yüksek ısıya maruz kaldıkları ortamlarda büyük risk altındadır. ISO-7243 standardı, işçilerin sıcak ortamlarda ne kadar süre çalışabileceklerini ve bu ortamlarda alınması gereken önlemleri belirler. Yüksek ısıya maruz kalmak, işçilerin sağlık durumlarını ciddi şekilde etkileyebilir. Isı bitkinliği, ısı çarpması gibi ciddi rahatsızlıklara yol açabilir. Bu yüzden, ısı stresi ölçüm cihazları ile ortam sıcaklığı, nem ve işçilerin üzerindeki ısı yükü sürekli izlenmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır.

ISO-9920: Giysi Yalıtımının Etkisi

ISO-9920 standardı, giysilerin termal yalıtım değerlerini ve bu giysilerin termal konfora olan etkilerini belirlemektedir. Çalışanların giydikleri kıyafetler, vücutlarının çevresel koşullara karşı verdiği tepkiyi önemli ölçüde etkiler. Bu standarda göre, farklı giysi türlerinin termal yalıtım özellikleri hesaplanarak, işçilerin çalışma ortamına uygun kıyafetler giymeleri sağlanmalıdır.

ISO-8996: Metabolik Isı Üretimi

ISO-8996 standardı, çalışanların yaptıkları fiziksel aktiviteler sonucunda ortaya çıkan metabolik ısı üretimini değerlendirmeye yönelik bir standarttır. Metabolik ısı, çalışanların yaptığı işe bağlı olarak değişiklik gösterir ve bu, termal konfor değerlendirmelerinde dikkate alınması gereken bir unsurdur. Özellikle ağır fiziksel iş yapan çalışanlar, daha fazla ısı üretir ve bu da ortam sıcaklığına ek bir stres yükler.

Termal Konfor Yönetmelikleri Nelerdir?

Termal konfor, iş güvenliği ve çalışan sağlığı açısından kritik bir unsurdur. Farklı ülkeler ve uluslararası kuruluşlar, iş yerlerinde termal konforun sağlanmasını ve ısı stresine karşı çalışanların korunmasını düzenlemek amacıyla yönetmelikler yayınlamıştır. Bu yönetmelikler, çalışma ortamlarının sıcaklık, nem, hava hızı gibi faktörlerin izlenmesi ve sınır değerlerin belirlenmesini kapsar. Özellikle, iş yerlerinde aşırı sıcak veya soğuk koşullara maruz kalan çalışanların korunması için **ISO** ve **EN** standartları büyük önem taşır.

Termal Konfor İçin Ölçüm ve Metotlar

Termal konforun doğru şekilde değerlendirilmesi ve iş ortamlarında güvenli koşulların sağlanması için çeşitli standartlar ve metotlar kullanılmaktadır. Aşağıda, bu standartlar ve metotlar hakkında kısa açıklamalar yer almaktadır:

• TS EN ISO 7730: Isıl çevrenin ergonomisi – PMV ve PPD indislerinin hesabını ve bölgesel ısıl konfor kriterlerini kullanarak ısıl konforun analitik olarak belirlenmesi ve yorumu.
• TS EN ISO 7243: Isıl ortam ergonomisi - WBGT (yaş hazne küre sıcaklığı) indeksi kullanılarak ısı stresinin değerlendirilmesi.
• TS EN ISO 11079: Isıl çevrenin ergonomisi - Giydirilmiş yalıtım (IREQ) ve yerel soğutma etkilerinin kullanıldığı soğuk gerilmenin tayini ve yorumlanması.
• TS EN ISO 8996: Termal çevre ergonomisi – Metabolik hızın tayini.
• TS EN ISO 9920: Isıl çevrenin ergonomisi - Bir giyecek takımının ısıl yalıtımının ve buharlaşma direncinin tahmin edilmesi.
• TS EN ISO 7726: Isıl ortamın ergonomisi - Fiziksel büyüklükleri ölçme aletleri.